Κατηγορίες και Ιδιότητες του Καλλιεργήσιμου Εδάφους
Γενικά ένα έδαφος χαρακτηρίζεται από την εδαφική υφή και την εδαφική δομή του. Λόγο των προαναφερθέντων ταξινομείται σε καλλιεργήσιμο και μη καλλιεργήσιμο έδαφος χαρακτηριζόμενο το δεύτερο και άγονο.
Όλα τα εδάφη δε σχηματίστηκαν με τον ίδιο τρόπο. Αλλού επίδρασε πιο πολύ το νερό, αλλού έζησαν κατά εποχές περισσότερα ζώα και φυτά και πλούτισαν ανάλογα τα εδάφη με θρεπτικές ουσίες, ενώ αλλού τα γύρω βουνά παρέμειναν ασβεστολιθικά κ.λπ.
Βασικότερο στοιχείο της καλλιέργειας εδαφών είναι το εδαφικό νερό καθώς και άλλοι καθοριστικοί εξ αυτού παράγοντες όπως η ηλιακή ακτινοβολία, ο άνεμος, η σχετική υγρασία και η θερμοκρασία.
Κατηγορίες καλλιεργήσιμων εδαφών
Τα καλλιεργήσιμα εδάφη χωρίζονται σε κατηγορίες με βάση τη δομή τους.
Σε αμμώδη. Αυτά έχουν για κύριο συστατικό τους την άμμο. Είναι χαλαρά και αφράτα, εύκολα στην καλλιέργεια. Το νερό, ο ήλιος και ο αέρας περνούν μέσα τους εύκολα και σε μεγαλύτερο βάθος.
Μειονέκτημά τους είναι ότι δεν συγκρατούν υγρασία και θρεπτικές ουσίες της επιφάνειας τους ξεπλένονται εύκολα. Ακόμα, το χειμώνα ψύχονται γρήγορα και το καλοκαίρι θερμαίνονται πολύ. Τα φυτά, που δεν έχουν βαθιές ρίζες, δε βρίσκουν πολλές θρεπτικές ουσίες στα εδάφη αυτά, δε στηρίζονται γερά και όταν φυσά δυνατός άνεμος, τα ρίχνει κάτω ή τα ξεριζώνει και όταν πιάνουν ζέστες, παύουν να αναπτύσσονται, αν δεν ξεραθούν τελείως.
Σε αργιλώδη. Σε αυτά πλεονάζει η άργιλος. Τα εδάφη αυτά έχουν μεγάλη συνεκτικότητα και δύσκολα περνούν μέσα τους βαθιά το νερό, ο ήλιος κι ο αέρας. Έχει καλές ιδιότητες αποθήκευσης του νερού και αποστραγγίζει ελάχιστα. Συγκρατεί τα θρεπτικά στοιχεία για καλύτερη φυτική ανάπτυξη.
Το χειμώνα δεν τα διαπερνά το κρύο, αλλά στην επιφάνειά τους είναι ψυχρά. Το καλοκαίρι κρατούν υγρασία, αλλά στις μεγάλες ζέστες σκάζουν, δημιουργώντας βαθιές ρωγμές. Επίσης, είναι δύσκολο στη μηχανική κατεργασία τους.
Οι ρίζες των φυτών δυσκολεύονται να προχωρήσουν βαθιά, υποφέρουν από ασφυξία και στις ξηρασίες, όταν εξατμίζεται όλη η επιφανειακή υγρασία, παύει κάθε ανάπτυξή τους και μαραζώνουν.
Σε ασβεστολιθικά. Αυτά προέρχονται από ασβεστολιθικά πετρώματα κι έχουν τα μειονεκτήματα των αργιλωδών εδαφών.
Σε τυρφώδης. Αυτά έχουν πολλές οργανικές ουσίες και το χρώμα τους είναι σκούρο. Είναι αφράτα και εύκολα στην καλλιέργεια. Διατηρούν τη ζέστη το χειμώνα και τη δροσιά το καλοκαίρι. Απορροφούν και κρατούν τα νερά σαν σφουγγάρια, τα διαπερνά εύκολα ο ήλιος και ο αέρας και μέσα τους ζουν ένα σωρό σκουλήκια, μικρόζωα και μικρόβια, που μεγαλώνουν τη γονιμότητά τους.
Σε αλατούχο. Είναι ένα εξαιρετικά ξηρό έδαφος ξηροθερμικών περιοχών και συνήθως υφάλμυρο λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε άλατα. Αυτά τα εδάφη μπορούν να προκαλέσουν ποικίλα προβλήματα στη ανάπτυξη των φυτών καθώς και στην άρδευση.
Σε πηλώδη. Τα εδάφη στη συγκεκριμένη κατηγορία έχουν σκούρο χρώμα και αλευρώδη-μαλακή υφή. Επίσης, είναι στεγνά εδάφη και εύθρυπτα στα χέρια. Ακόμη, συγκρατεί αρκετά καλά το νερό και τα θρεπτικά στοιχεία, αποστραγγίζει καλάκαιο αέρας κυκλοφορεί ανάμεσα στα εδαφικά σωματίδια ικανοποιητικά.
Φυσικές ιδιότητες εδάφους
Σύσταση: Είναι η αναλογία των συστατικών του εδάφους.
Υφή: Είναι η ένωση των μορίων του εδάφους
Πορώδες και ειδικό βάρος: Το πορώδες καθορίζεται από τον όγκο που έχουν τα διάκενα του εδάφους. Το πραγματικό ειδικό βάρος είναι γύρω στα 2,5.
Υγροσκοπικότητα του εδάφους: Όταν όλα τα διάκενα του εδάφους είναι γεμάτα νερό, η υγροσκοπικότητα του εδάφους φτάνει το μέγιστο.
Ειδική θερμότητα: Η θερμοκρασία είναι ένας από τους συντελεστές της ανάπτυξης των φυτών και εξαρτάται από τα συστατικά του εδάφους, το χρώμα του, την υγρασία του κλπ.
Χημικές ιδιότητες εδάφους
α ) Η απορροφητική ικανότητά του και τα φαινόμενα των ανταλλαγών.
β ) Η οξύτητα.
γ) Η ανόργανη θρέψη των φυτών.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη δομή του εδάφους
- Διαβροχή και ξήρανση
- Πήξη και τήξη
- Οργανική ουσία
- Το είδος των κατιόντων με τα οποία είναι κορεσμένα τα εδαφοσύμπλοκα
- Οι μικροοργανισμοί του εδάφους
- Μηχανική σύσταση
- Η αύξηση και η αποσύνθεση των ριζών
Ομάδες και κατηγορίες κλάσης των εδαφών
| Κατηγορία κλάσης(GR) | Κωδικός | Κατηγορία κλάσης(EN) | Ομάδα Εδάφους |
| Άμμος | S | Sand | Αμμώδη εδάφη |
| Πηλώδης άμμος | LS | Loamy Sand | |
| Αμμώδης πηλός | SL | Sandy Loam | Πηλώδη εδάφη |
| Πηλός | L | Loam | |
| Ιλυώδης πηλός | SiL | Silty Loam | |
| Ιλύς | Si | Silty | |
| Αμμώδης αργιλλοπηλός | SCL | Sandy Clay Loam | |
| Αργιλλοπηλός | CL | Clay Loam | |
| Ιλυώδης αργιλλοπηλός | SiCL | Silty Clay Loam | |
| Αμμώδης άργιλλος | SC | Sandy Clay | Αργιλλώδη εδάφη |
| Ιλυώδης άργιλλος | SiC | Silty Clay | |
| Άργιλλος | C | Clay |
Με βάση το τρίγωνο εδάφους, ανάλογα με τα ποσοστά που εμπεριέχει στα τρία (3) κύρια συστατικά του (άμμος, άργιλος, πηλός) μπορεί εύκολα να βρεις το τύπο του εδάφους.
Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE
